ޑިޖިޓަލައިޒް ވެފައިވާ ޤައުމެއްގައި ކަންތައްތައް ހުންނާނީ ކިހިނެއް؟

އެކީ އެކަށް ޑިޖިޓަލައިޒް ވެފައިވާ ޤައުމެއްގައި ކަންތައްތައް ހުންނާނީ ކިހިނެއް؟

އެކީ އެކަށް ޑިޖިޓަލައިޒް ވެފައިވާ ޤައުމެއްގައި އެޤައުމުގެ ކަންކަން ކުރުމަށާއި ސަރުކާރުން ދޭ ޚިދުމަތްތައް ދިނުމަށާއި ރައްޔިތުންގެ އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ގުޅޭ ކަންކަމުގައި ބޮޑަށް ބުރަވާނީ ޒަމާނީ ކުރިއަރާފައިވާ ޓެކްނޮލޮޖީއަށެވެ. އެއްވެސް ހާލެއްގައި "ފުލީ ޑިޖިޓަލައިޒް" ބުނުމުން އޭގެ މާނައަކީ އެއްވެސް ކަމެއް އަތުން ފައިން ކުރަން ނުޖެހުމެއް ނޫނެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު، ޑިޖިޓަލް ކޮށް އެކަމެއް ވާން އޮތް ހިނދެއްގައި އެފަދަ ޤައުމެއްގެ ސަރުކާރުން އިސްކަންދޭނީ އެކަން އިންސާނީ އެހީ އާއި ނުލައި ކުރުމަށެވެ. 

ކުރުގޮތަކަށް މި ބަލާލަނީ ޑިޖިޓަލައިޒް ވެފައިވާ ޤައުމެއްގައި ކަންތައްތައް ހުންނާނެ ގޮތެވެ:

ސަރުކާރާއި އިދާރާތައް ހިންގުން:

އީ- ގަވާރނެންސް:
ސަރުކާރުގެ ހުރިހާ ޚިދުމަތެއް ދޭނީ އޮންލައިން ކޮށެވެ. އެގޮތުން ޓެކްސް ނެގުމާއި ވޯޓްލުން ފަދަ ކަންކަން ކުރާނީ އޮންލައިންކޮށެވެ. އީ- ގަވާރނެންސް ގެ ޚިދުމަތް ދެވޭ އިދާރާއެއްގައި މަތިފަޑިން ނިންމާ ނިންމުންތަކާއި ކޮރަޕްޝަން ވަރަށް ބޮޑަށް މަދުވެގެން ދާނެއެވެ. ސަބަބަކީ ކަނޑައެޅިފައި އޮންނަ އުސޫލުގެތެރެއިން ކަންކަން ހިންގަން އިތުރު މެދުވެރިއަކާއި ނުލައި ސީދާ ރައްޔިތުމީހާއަށް ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ ފަސޭހަކަން ލިބިގެން ދާތީއެވެ.

ސްމާޓް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ:
ރައްޔިތުންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމާއި، ހަކަތަ ބޭނުން ކުރާ މިންގަނޑު މެނޭޖް ކުރުމާއި، އަދި އެކަށޭނަ ޓްރެފިކް މެނޭޖްމަންޓްއެއް ދެމެހެއްޓުމަށް އައި.އޯ.ޓީ އާލާތްތައް ސިޓީތަކުގައި ޤާއިމްކޮށްގެން ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެއެވެ. ސްމާޓް އިންފްރާ ސްޓަރަކްޓަރ ގެ ޚިދުމަތުގައި މިހާރުވެސް ފާހަނގަކޮށްލެވޭ އޭޝިއާގެ ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ޗައިނާ، ސިންގަޕޫރު އަދި ޖަޕާން ހިމެނެއެވެ.

ޑިޖިޓަލް އައިޑެންޓިޓީ:
މި ޚިދުމަތަކީ ރާއްޖެއަށް ބީރައްޓެހި ޚިދުމަތަކަށް ނުވާނެއެވެ.  މިހާރުވެސް ރާއްޖޭގައި ޑިޖިޓަލީ ގެންގުޅޭ އައިޑީ ކާރޑެއް އޮވެއެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ ފުރިހަމަ ބޭނުން އެކަށޭނަ ގޮތަކަށް ނުކުރެވެއެވެ. އަދި އޭގެ ސައްހަ ނުސަހައްކަ ކަން ބެލޭނެ އިންތިޒާމެއް ދެވަނަ ފަރާތަކަށް ނޯވެއެވެ. އެހެންވެ މިހާރު ބޭނުން ކުރަމުން އަންނަ ޑިޖިޓަލް އައިޑީ ކާރޑަށް ޚިދުމަތްތަކެއް ފުރިހަމަޔަކަށް ނުލިބެއެވެ. މި ޚިދުމަތުގެ ހަޤީޤީ ބޭނުމަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އާއި ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ ތަނެއްގައިވެސް ތަޢުލީމާއި، ސިއްހީ ފަރުވާ ލިބޭ ނިޒާމާއި ބޭންކިންގެ ޚިދުމަތުގެ ނިޒާމަށް ޑިޖިޓަލް އައިޑީ މެދުވެރިކޮށް ރައްކާތެރިކަމާއި އެކު ޚިދުމަތް ލިބޭނޭ ނިޒާމަކަށް ހެދުމެވެ. 

އިޤްތިޞާދު:

ކޭޝްލެސް ޓްރާންސެކްޝަން:
ކަރުދާސް ނުވަތަ އެއްވެސް ސިފައެއްގައި ހިފާ ގެންގުޅޭ ފައިސާގެ ބޭނުން މަދުކޮށް، ކޮންމެ ތަނެއްގައި ވެސް ޑިޖިޓަލްކޮށް ފައިސާގެ މުޢާމަލާތްތައް ހިންގޭނެ ނިޒާމަކަށް މުޅި އިޤްތިޞާދު ބަދަލުވެެގެން ދާނެއެވެ. މިދަދަ އިޤްތިޞާދެއްގައި ޑިޖިޓަލްކޮށް ފައިސާ ބަލައިގަތުން ހުރިހާ ތަނެއްގައި މަޖްބޫރު ވާނެއެވެ. އެހެންގޮތަކަށް ބުނާނަމަ ފައިސާއިން މުޢާމަލާތް ކުރެވޭ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ޑިޖިޓަލް ކަރަންސީއިންވެސް މުޢާމަލާތް ކުރެވޭނެއެވެ.

އިޤްތިސާދީ ކަންކަމުގެ ޓްރާންސްޕޭރަންސީއަށް ބްލޮކްޗެއިން:
އިޤްތިސާދީ ކަންކަމާއި ފައިސާގެ މުޢާމަލާތްތަކުގެ ތެރެއިން ދޭދޭ ފަރުދުންގެ މެދުގައި ހިނގާ އެކި އެކި ލިޔެކިއުންތަކުގެ ރައްކާތެރިކަމާއި، އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އޮޅުވާލުމާއި ހީލަތް ނެހެދޭނެހެން ދެފުށްފެންނަ ގޮތައް ކަންކަން ގެންދޭތޯ ބްލޮކްޗެއިން އަދި ސްމާޓް ކޮންޓްރެކްސް ޚިދުމަތް ކަށަވަރު ކުރާނެއެވެ.

އޮފީސްވެށިން ބޭރުގައި މަސަކަތްކުރުން އަދި އީ-ކޮމާސް:
ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އެކު އައު އީޖާދު ތަކާއި ދުނިޔޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުން ވިޔާފާރީގެ ފުރުޞަތުތައް ހުޅުވިގެންދެއެވެ. ޑިޖިޓަލައިޒް ކުރެވިފައިވާ ޤައުމެއްގައި، ކޮންމެހެން އޮފީހަށް ދިއުމީ ލާޒިމް ކަމެއް ނޫނެވެ. ގޭގައި ތިބެގެން ނުވަތަ އެމީހަކު ބޭނުންވާ ތަނެއްގައި ތިބެގެން އޮފީސް މަސައްކަތުގެ ގޮތުގައި ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން ކުރެވިގެން ދާނެއެވެ. ކުރުގޮތަކަށް ދަންނަވާނަމަ، އެ މަސައްކަތެއްގެ ގޮތުން ގޭގައިވެސް ކުރެވޭ ޒާތުގެ މަސައްކަތަކަށް ކޮންމެހެން އޮފީހަކަށް ގޮސްގެން އެމަސައްކަތެއް ކުރާކަށް މަޖްބޫރެއް ނުވާނެއެވެ. އަދި އޭގެ އިތުރުން ވިޔަފާރިކުރުމާއި ވިޔަފާރި ބެލެހެއްޓުމާއި މިފަދަ ކަންކަން މުޅިން ހިނގާނީ ގުޅިފައިވާ ރައްކާތެރި ވިއުގައެއްގެ ތެރެއިންނެވެ.

ތަޢުލީމާއި ވަޒީފާ:

އޮންލައިން އެޑިއުކޭޝަން:
ފޯރުންތެރި ތަޢުލީމީ ނިޒާމެއްގެ އިތުރުން ބޭނުންވާ ދާއިރާތަކުން ކުރިއަށް ދެވޭނެ ފަދަ ޕްލެޓްފޯމްތަކެއް ޤާއިމްކުރެވިގެން ދާނެއެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ތަޢުލީމީ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައިވާ ހުސް ޖާގަތައް ފިލް ކުރަން ފަސޭހަވެ ޑިޖިޓަލައިޒްވެފައިވާ މުޖްތަމަޢެއްގެ ފުރިހަމަކަން އިތުރުވެގެން ދާނެއެވެ.

ހުނަރުވެރިކަން ތަރައްޤީކުރުން:
ޑިގިޓަލައިޒްވެފައިވާ ޤައުމެއްގައި މާކެޓް ޑިމާންޑާއި އެއްވަރަށް ވަޒީފާތައް ރައްޔިތުންނަށް އޭއައި ޕްލެޓްފޯމެއް މެދުވެރިކޮށް ހުޅުވާލެވިގެންދާނެއެވެ. ތަންކޮޅެއް ތިލަ ގޮތަކަށް ދަންނަވާނަމަ، ރައްޔިތުންގެ ހުނަރުވެރިކަން ރެކޯޑްކުރެވި، އެކަން ދަނެގަނެ، އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް އޭއައި ޕްލެޓްފޯމް މެދުވެރިކޮށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ހުށައެޅިގެންދާނެއެވެ.

އޮޓޯމޭޝަން:
މެނުއަލްކޮށް ކުރާ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް އޮޓޮމެޓިކްކޮށް ކުރެވޭގޮތަށް ހަމަޖެހިގެން ދާނެއެވެ. އެކަމަށް ބޭނުންވާ މެޝިނަރީސްތައް އިމްޕޯޓްކުރުމާއި ނުވަތަ އުފެއްދުން ކުރިއަރައިގެންދާނެއެވެ. މެނުއަލްކޮށް މަސައްކަތް ކުރައްވާ ފަރާތްތަކަށް މިކަމުގެ ސަބަބުން ހިތްނުތަނަވަސް ވުމެއް އައުމަކީ އެކަށޭނަކަމެކެވެ. ނަމަވެސް ޑިޖިޓަލައިޒް ކުރާ ޤައުމެއްގައި މެނުއަލްކޮށް ކުރާ މަސައްކަތެއް އޮޓޮމެޓިކް ސިސްޓަމަކަށް ބަދަލުވެގެން އަންނަ އިރު އެ މަސައްކަތުގެ ދާއިރާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ބޭފުޅުންނަށް ފުރުޞަތުތަކެއް ހުޅުވާލެވިގެން ދާނެއެވެ. އެގޮތުން އެފަދަ ފަރާތްތަކުގެ ހުނަރު އިތުރުކުރުމަށާއި އެދާއިރާގައި އޮޓޯމޭޓެޑް ސިސްޓަމްތައް ރެގިއުލޭޓްކުރުމާއި ނުވަތަ ޒަމާނާއި ގުޅޭ މަސައްކަތަކަށް ތަމްރީން ދެވިގެން ދާނެއެވެ.

ސިއްޙީފަރުވާ:

ޓެލެމެޑިސިން:
ޑޮކްޓަރަށް ނުދެއްކިގެން ކިއުގައި ޖެހި ލަސްވާ ލަސްވުންތަކަށް ވަރަށް ބޮޑު ހައްލެއް ލިބިގެން އަންނާނެއެވެ. އެގޮތުން ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކުމާއި ސިއްހީ ކަމެއްގައި ޚިޔާލެއް އަހާލަން ޖެހުނަސް އެފަދަ ކަންކަން ގެންދެވޭނީ އޮންލައިންކޮށެވެ.

ސިއްޙީ މަޢުލޫމާތު އެކުލަވާލުން:
ސިއްޙީ ދާއިރާ ޑިގިޓަލައިޒް ކުރެވުމުން، ފަރުދީ ފަރުވާ ގެ އިތުރުން ލަފާކުރެވޭ ސިއްޙީ މައްސަލަތައް ދެނެގަނެވޭނެ ގޮތަށް އެމީހެއްގެ ސިއްޙަތާއި ގުޅޭ ރެކޯޑްސްތައް އެކަމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އޭއައި ސިސްޓަމަކުން ބަލަހައްޓަމުން އަންގަމުން ދާނެއެވެ.

އަތުގައި ނުވަތަ ހަށިގަނޑުގައި އަޅާ ( ވެއަރަބަލް ޓެކް) އާލާތްތައް:
ސިއްޙީ ފަރުވާ ދޭ ފަރާތްތަކަށް ރައްޔިތުންގެ ސިއްޙީ ހާލަތު ވަގުތުން ވަގުތައް ދެނެގަނެވޭނެ ފަދަ ނިޒާމެއް ނުވަތަ މޮނިޓަރ ކުރެވޭނެ އާލާތެއް މެދުވެރިކޮށް އެނގޭނެ ފަދަ އިންތިޒާމެއް ޑިޖިޓަލައިޒް ހެލްތްކެއަރ ސިސްޓަމެއްގައި ހިމެނިގެން ދާނެއެވެ. އަދި ފަރުދީ މަޢުލޫމާތު ސިއްރު ކުރެވިގެން ދާނީ ކުރިންވެސް ދެންނެވި ފަދި ބްލޮކްޗެއިން އެއް މެދުވެރިކޮށެވެ.

މީގެ އިތުރުން ތިމާވެއްޓާއި ދެމެހެއްޓެނިވި ހަކަތައިގެ ގިނަ ކަންތައްތަކެއް އޭއައި މެދުވެރިކޮށް ބެލެހެއްޓިގެން ދާނެއެވެ. އެގޮތުން  ސްމާޓް ގްރިޑްތައް އިތުރަށް ވަރުގަދަކޮށް ހަކަތަ ފޯރުކޮށްދޭ އިރު އިސްރާފު މަދުވާނެގޮތާއި، އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ބޭނުން ގްރިޑްތަކަށް ފޯރުކޮށްދީ އެކަންކަން މެނޭޖް ކުރާނީ އޭއައި ނިޒާމަކުންނެވެ.

އަދި ތިމާވެށި ތަޢައްޔަރުވުމާއި، މަގުމަތީގެ ސާފުތާހިރުކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ކަންކަމުގެ އިތުރުން ސާފުތާހިރު ވެއްޓެއް ޤާއިމްކުރުމުގެ އުސޫލުތަކަށް ރައްޔިތުން ހޭނުމާއި، މަގުދެއްކުމާއި އަދި ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދާނީ މި ދެންނެވި އޭއައި ގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ޕްލެޓްފޯމަކުންނެވެ.

މި ހުރިހާ ކަމެއްވެސް ބިނާވެގެން އަންނަނީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ކަށަވަރުކަމުގެ މައްޗަށެވެ. އެގޮތުން ޑިގިޓަލައިޒް ކުރަން މަސައްކަތް ކުރާ ޤައުމެއްގައި ރައްޔިތުންނާއި ދައުލަތެއްގެ އެންމެ ބޮޑު ކޮންސާނަކަށް ވާނީ ޑާޓާ އަދި ފަރުދީ ޒާތީ އަދި ސިއްރު މަޢުލޫމާތުގެ ރައްކާތެރިކަމަށް އޮންނަ ޔަޤީން ކަމާއި މެދުގައެވެ. މިފަދަ ބޮޑު ފިޔަވަޅަކަށް ޤައުމެއް ކުރިމަތިލާއިރު ކޮންމެހެންވެސް ވަރުގަދަ ކުރަން ޖެހޭ އެންމެ ބޮޑު ދާއިރާ އަކީ ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީގެ ދާއިރާއެވެ. އެގޮތުން ރަނގަޅު ފްރޭމްވޯކެއް ޤާއިމްކޮށް އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް ދިމާވެދާނެ ހަމަލާއަކަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ވަރުގަދަ ނިޒާމެއް ޤާއިމްކުރެވިގެން ދާނެއެވެ. އަދި ވަކި ޤާނޫނެއްގެ ދަށުން  ރައްޔިތުންގެ އަމިއްލަ ޒާތީ މަޢުލޫމާތުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް އެ ރައްޔިތަކަށް ލިބިގެން ދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ސަވައިލެންސް ކުރުމާއި ޤާނޫނީ އިންތަކާއި މިންތައް ހިފެހެއްޓުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާގެ މަތިން ޤާނޫން މަތިކުރާފަރާތްތަކަށް ލިބިގެންދާ އިޚްތިޔާރުތަކެއްވެސް މިހާރު މި އޮންނަ އުސޫލުން ޑިޖިޓަލައިޒް ޤައުމެއްގައިވެސް އޮންނާނެއެވެ. އަދި އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް ލިބިފައިވަނީ ޤާނޫނީ ކޮންކޮން ހައިސިއްޔަތުތަކެއްކަން ޑިޖިޓަލައިޒް މުޖްތަމައަކަށް އެނގިގެންދާނެއެވެ.

ޑިޖިޓަލް ޤައުމެއްގައި އެންމެ އަހަންމިއްޔަތުކަމެއް ދެވިގެން ދާނީ ޒަމާނާއި ގުޅޭ ތަޢުލީމަށް އިސްކަންދިނުމާއި، ޒަމާނަށް ރައްޔިތުން ހޭ ޖެއްސުމެވެ. މިފަދަ ޤައުމެއްގެ ކުރިއެރުން ބިނާވެގެން ދާނީ ރައްޔިތުން ހޭލުންތެރިވި ވަރަކަށެވެ. އަދި ރައްޔިތުން ޒަމާނާއި އެއްގޮތަށް ބަދަލުވަމުން އަންނަ އަވަސް މިންގަޑަކަށެވެ.