ޢިލްމުވެރިންގެ އަތް ދޮށުން ޖީލެއް ނެތި ދަނީ ހެއްޔެވެ؟

ޒަމާނަށް އަންނަ ބަދަލަކީ އިންސާނުންގެ ހިއްސާ އޮންނަ ބަދަލުވުމެކެވެ. އެބަދަލުވުން ތަކާއި އެފަދަ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް އެންމެ ބޮޑަށް ހޭ އަރާ ތިބެން ޖެހޭ ބަޔަކީ ދީނީ ޢިލްމުވެރިންނެވެ. "އިސްލާމްދީން" އަކީ ހަމަ އެކަނި ހުޅަނގުން މާނަ ކުރާ ކަހަލަ ދީނެއް ނޫނެވެ. ރޫހާނީ ކަންކަމަށް އެކަނި ބިނާވެފައިވާ ދީނެއް ނޫނެވެ.

 އިސްލާމް ދީނަކީ " އުޅެން ޖެހޭ ގޮތެވެ". އެގޮތުން ޝަހާދަތުގެ ދެ ކަލިމަ ކިޔައި ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކުރުމާއި އެކު ނަމާދާއި ރޯދަ އާއި ޒަކާތަކީ އިސްލާމްދީންގެ އިސް ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުންތަކެވެ. އޭގެ އިތުރުން އިސްލާމްދީން ބިނާވެގެން ވަނީ މުޅި މުޖުތަމައުގެ ހެވާއި ލާބަ އަދި ޢާންމު ފަރުދުންގެ ދޭދޭ ގުޅުމާއި އަޚްލާޤު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. އެގޮތުން ގުޅުން ބާއްވަން ޖެހޭ ފަރާތްތަކާއި، ނަފްރަތު ކުރަން ޖެހޭ ފަރާތްތަކާއި، ތިމާ އަމިއްލަޔަށް ސާފުތާހިރުވާނެ ގޮތާއި، އެންމެ ކުޑަމިނުން ކައި ބޮއެ ހަދަން ޖެހޭނީ ކޮން އަތަކުން ކަމާއި، ފައިވާނާއި ބޫޓަށް އަރަންޖެހޭ އަދަބުވެސް އިސްލާމްދީނުގައި ވަނީ ކިޔައިދީފައެވެ.މި ހުރިހާ ކަމެއް ޝާމިލްވެފައިވާ ނުވަތަ ހިމެނިފައިވާ މި އިސްލާމްދީނަކީ ވަރަށްވެސް ބޮޑު ނިޒާމެކެވެ. މި ނިޒާމުން މީހާ އިސްލާހުކޮށް ދެއެވެ. އަދި އިންސާނާ އޭނާގެ ފިތްރަތުގެ މަގުގައި ދަމަހައްޓައި ދެއެވެ. 

އަޅުގަނޑު މި ލިޔުން ލިޔުމުގެ އެންމެ ބޮޑު އަމާޒަކީ، ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ ސައްތައިން ސައްތަ އިސްލާމީ ޤައުމަކަށް ވެފައި ދީނާއި ދުރު މުޖްތަމަޢެއް އުފެދިގެން ދާއިރު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ތިބި ޢިލްމުވެރިންގެ ފަރާތުން އެދެވޭ މަސައްކަތެއް ކުރެވެމުން ނުދާ ކަމުގެ ޝަކުވާ އެކިއެކި ރަހްމަތްތެރިންގެ ފަރާތުން އަޅުގަނޑަށް ލިބިފައިވާތީއެވެ. މިކަމުގެ މައްޗަށް ނަޒަރެއް ހިންގާ ވިސްނާލުމުން ހަމަ ހަޤީޤަތުގައިވެސް ދެ ކަމެއް ފާހަނގަވިއެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ރާއްޖޭގައި ދީނީ ޢިލްމު ކިޔަވައިގެން ތިއްބެވި ޢިލްމުވެރިން ވަރަށްވެސް ގިނައެވެ. އެ ބޭފުޅުން އެ ބޭފުޅުންގެ މަސައްކަތް މިސްކިތްތަކުގައި އާއި އެހެނިހެން ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި އަންނަނީ ކުރައްވަމުންނެވެ. ދެވަނަ ކަމަކަށް ފާހަނގަވީ، ޒަމާނަށް އައި ބަދަލާއި އެއްވަރަށް ޢިލްމުވެރިން ނުވަތަ ޝޭޚުން ދަޢުވަތު ދިނުމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް ބަދަލު ގެނެސްފައި ނުވާ ކަމެވެ. 

މިޒަމާނުގެ ޒުވާނުން ނުވަތަ " ޖެން ޒީ" އަށް ދީނުގައި ކަންކަން އޮންނަ ގޮތް ކިޔައި ދެވޭނީ ކިހިނެއްކަމެއް އެއްވެސް ގޮތަކަށް ޢިލްމުވެރިން ދިރާސާކޮށްފައިވެސް ނެތެވެ. އަދިވެސް ގިނައިން ފެންނަނީ މިސްކިތްތަކުގައި ނަމާދު ފަހުން ދަރުސް ދިނުމާއި، އަދި ޕޯޑިއަމްތަކުގައި ދަރުސް ދޭ މަންޒަރެވެ. މިއީ މި ޒަމާނަށް ފެތޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެކަމަކު އެކަން އެއްކޮށް ހުއްޓާލާށެކޭވެސް ނުބުނެވޭނެއެވެ. ނަމާދުފަހުން ދަރުސް ދޭ ނަމަ، އެ ދަރުސް ދެވެނީ މިސްކިތްތަކަށް އަރާ ބަޔަކަށް އެކަންޏެވެ. އަދި މިސްކިތްތަކަށް އަރާ މީހުންގެ ތެރެއިންވެސް ކަމެއް ނެތި މަޑުކުރާ ބަޔަކަށް އެކަންޏެވެ. ސަބަބަކީ ދުވާލު ހަތަރު ދަމު މަސައްކަތް ކުރުމަކީ މިއަދު ދުނިޔަވީ ހަޤީޤަތެވެ. އިހު އުޅުނު މީހުން އިރުއޮއްސޭއިރަށް މަސައްކަތް ނިންމާލިޔަސް މި ޒަމާނުގެ ޢާންމު ފަރުދެއްގެ މާލީ ހާލަތު ދެކޮޅު ޖެއްސެނީ އިތުރަށް "ގޭނުނު" ވަރަކަށެވެ.

ޢިލްމުވެރިން އަބަދުވެސް އިސްކަން ދޭންވީ މިސްކިތްތަކަށް މީހުން އެރުވުމުގެ މައްޗަށެވެ

 ނަމާދު ގަޑީގައި ކޮފީ އަދި ކުޅިވަރު މައިދާން ތަކުގައި ތިބި ޒުވާނުންނާއި މެދު އުމުރުފުރައިގެ މީހުން މިސްކިތްތަކަށް އެރުވޭނީ އެމީހުން ގާތު ގޮސް އިށީނދެ ވާހަކަ ދައްކައި ދީނީ ދަޢުވަތު ދީގެނެވެ. މިސްކިތަށް އަރާބަޔަކަށް އެކަނި އޮތް ދީނެއް ހެން ހީވާގޮތަށް ދީނުގެ އޮނިގަނޑު ބައްޓަންވެގެން އަންނަ އައުމަކީ މިއަދު ދެބަހެއް ވެވޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ޝޭޚުން މަގު މައްޗަށް ނިކުންނަން ވީ އެވެ. ޒުވާނުންނާއި މިލްޖުލްވެ އުޅެންވީ އެވެ. އަބަދު އެއްބައެއް ގޮވައިގެން އުޅުމުގެ ބަދަލުގައި އަބަދުވެސް އައު ބަޔަކަށް ޝޭޚުންގެ ސާރކަލް ތެރެއަށް މަރުޙަބާ ކިޔަންވީއެވެ. އަދި ދީނުގެ އަޚްލާޤިއްޔަތާއި އަދަބު ސަދަބު ޢަމަލުން ދައްކަންވީއެވެ.

ދެން އޮތީ ޒަމާނީ ވަޞީލަތުގެ ބޭނުން ހިފުމުގެ ވާހަކައެވެ. މި ޒަމާނުގައި ކޮންމެ މީހެއްގެ އަތުގައިވެސް ސްމާޓް ފޯނެއް އެބަ އޮވެއެވެ. ގޭމް ކުޅެ ވީޑިއޯ ބަލާލުމަށް އެއްމެންވެސް ވަޤުތު ހުސް ކުރެއެވެ. އެގޮތުން މިހާރުވެސް ވަރަށް ގިނަ ދީނީ ދަރުސް ކްލިޕް އެކި ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމް ތަކުގައި ޝެއަރ ކުރެވިގެން ދާތަން ފެނެއެވެ. މި މިސްރާބު ރަނގަޅޭ ބުނެވިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް އަދި ބޭނުން ކުރެވޭ ގޮތަކުން އެހާ ކަމިޔާބު މަންޒިލަކަށް ވާސިލު ނުވެވިދާނެއެވެ. ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ބޮޑަށް މީހުން ލޯބި ކުރަނީ ކުރު ވީޑިއޯ ތަކަށެވެ. ކުރުކޮށް ބުނާ ނަމަ ކުރުކޮށް ފޮނިކޮށް އެއްޗެއް ނުބުނެވެންޏާ މި ޒަމާނަކު އެޔެއް ނުހިނގާނެއެވެ. އަދި ގެނެްސްދޭ ވައްޓަފާޅި ވެސް ބެލުންތެރިން އެދޭގޮތަށް ނެތިއްޔާ އަޑު އެހުމާއި ދުރުވާނެއެވެ. މިފަދަ އެތައް ކަމަކަށް މި ޖެނެރޭޝަންގައި ވިސްނަން ޖެހެއެވެ. އަދި އަބަދުވެސް ކުއްލިއަކަށް ސޯޝަލް މީޑިއާގެ ވައްޓަފާޅިއަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި މެދު ހޭލުތެރިވެ ތިބެން ޖެހެއެވެ.

ދެން އޮތީ ދަޢުވަތު ދޭ އިރު، ދަޢުވަތު ދެވޭ ފަރާތަށް އެ ފަހުމް ވާ ބަހަކުން ކިޔައިދިނުމުގެ ވާހަކައެވެ. މުޅި މުޖްތަމައު އެނބުރެމުން މިދަނީ އިނގިރޭސި ދިވެހި މިކްސް ނުވަތަ މުޅި އިނގިރޭސި ބަހުން ވާހަކަ ދައްކާ މުޖްތަމައަކަށެވެ. ދީނީ ލިޔުންތަކާއި ދީނީ ފޮތްތައް އިނގިރޭސި ބަހުން ކިޔައިގެން ފަހުމްވާލެއް މާ ބޮޑުކަމަށް ބުނާ ޒުވާނުން ވަރަށް ވެސް ގިނައެވެ. އަދި އިސްލާމް މާއްދާ ކިޔަވައިދޭއިރު ބޭނުންކުރާ އަރަބި ލަފްޒުތަކުގެ މާނަ ނޭނގުމާއި އެ ބަސް އިނގިރޭސި ބަހުން ބަޔާންކޮށް ދޭން އިސްލާމް ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންނަށްވެސް ނޭނގުމީ ގިނަ ދަރިވަރުން އިސްލާމް މާއްދާ ކިޔެވުމާއި ދުރުވާ ސަބަބެކެވެ. މިސާލަކަށް ބަލަންޏާ ސްކޫލްތަކުގައި މިހާރު ކިޔަވައިދޭ ތަޖްވީދް ފަހުމް ވާ ދަރިވަރަކު ނުހުރެޔޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. 

 އިސްލާމް ޓީޗަރުންނާއި، ޝޭޚުންނާއި، ދީނީ ޢިލްމުވެރިންނާއި މުރްޝިދުން ދީނުގެ ޙައްޤުގައި ނަމަވެސް އިނގިރޭސި ބަހަށް ފަށުވި ވެލުމަކީ ދީނަށް ނަސްރު ދިނުމުގައި މި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކުރަން މުހިންމު ކަމެކެވެ. 

ދެން ފެންނަ މަންޒަރަކީ ކުރިންވެސް ފާހަނގަކޮށްލިހެން "ޝޭޚުން" އަބަދު އެއްބައެއް ގޮވައިގެން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ވަކި ވައްތަރެއްގެ ބަޔަކާއި ނޫނީ ވާހަކަ ނުދައްކާ ވާހަކަ އެވެ. މީ ގޯހެކެވެ. މީގައި އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ، ދީނުގައި ހަރާމް ކުރައްވާފައިވާ ކަމެއް މީހަކު ނުވަތަ ބަޔަކު ކުރިޔަސް އެމީހުންނާއި ގުޅުން ކަނޑާލައި ވަކި ކޮށްލުމުގެ ބަދަލުގައި އެބަޔަކާއި ގުޅުން ބާއްވައި ހެޔޮ މަގަށް މީހުން އަނބުރަންވީއެވެ. މުންކަރާތެއް މީހަކު ކުރާނަމަ އެކަމެއް މަނާ ކުރެވޭނީ އެމީހާ ގާތަށް ގޮސް ގެނެވެ. މީހަކު މުންކަރާތަކަށް އެރުމުގައި ސަބަބުތަކެއް ހުރުމީ އެކަށޭނަ ކަމެކެވެ. އެކަމެއް އެނގޭނީވެސް ދިމާވެ ވާހަކަ ދައްކައިގެންނެވެ. ހަޤީޤަތް އޮޅުން ފިލުވުމުން އެކަމާއި ކުރިމަތިލާންވި ގޮތާއި އެކަމަށް އޮތް ދީނީ އިރުޝާދު ދޭންވެސް ހަމަ ހަޤީޤަތުގައިވެސް ފަސޭހަތަކެއްވާނެއެވެ. 

ދީނީ ޢިލްމުވެރިންގެ އެންމެ ބޮޑު ޒިންމާއަކަށް ވާންވީ ނުދަންނަ މީހުންނާއި ދަންނަ މީހުންނާއި އެކުވެސް ގުޅުން ބަދަހި ކުރުމެވެ.

 ދީނަކީ ބުރަކަމެއް ގޮތުގައި ނުދައްކައި ފަސޭހަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ދެއްކުމެވެ. ހެޔޮ ޚަބަރު ފޯރުކޮށް ދިނުމެވެ. މީހުން ފައްސާލުމުގެ ބަދަލުގައި މީހުން ގަޔާވާގޮތަށް ދީނަށް ގޮވައިލުމުގެ ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދިއުމެވެ.

އަނަސް ގެ ފާނުގެ ފަރާތުން އިމާމް ބުޚާރީ ރިވާކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޡެއްގައިވެއެވެ. ރަސޫލު ﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ޙަދީޡް ކުރެއްވިއެވެ

 يَسِّرُوا وَلَا تُعَسِّرُوا، وَبَشِّرُوا وَلَا تُنَفِّرُوا

ތިޔަބައި މީހުން މީސްތަކުންނަށް (ކަންކަން) ފަސޭހަކުރާށެވެ. އުނދަގޫ ނުކުރާށެވެ. އަދި ހެޔޮ ޚަބަރު ދޭށެވެ. އަދި ފައްސާނުލާށެވެ.