ސްޓެލްކޯ އާއި ވާޓްސިލާގެ ގުޅުން: ޤައުމީ ތަރައްޤީގެ އުޖާލާ މިސާލެއް!

ދިވެހިރާއްޖެއަކީ، ވޭތުވެދިޔަ 30 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ހަކަތައިގެ ވަސީލަތްތަކުގެ ދާއިރާއިން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދާފައިވާ ޤައުމެކެވެ. މި ތަރައްޤީގެ މައިގަނޑު އަސާސަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސްޓޭޓް އިލެކްޓްރިކް ކޮމްޕެނީ (ސްޓެލްކޯ) އާއި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފެންވަރުގެ ހަކަތައިގެ ހައްލު ފޯރުކޮށްދޭ ވާޓްސިލާ އާ ދެމެދު ޤާއިމުވެފައިވާ ދެމިގެންދާ އެކުވެރި ގުޅުމެވެ.

އިންޖިނިއަރިންގ ދެމެހެއްޓެނިވިކަމާއި ހިންގުމުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކަމުގެ ހެއްކެއްގެ ގޮތުން، ވާޓްސިލާގެ އެއް އިންޖީނު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގަމުން ގެންދިޔުމުގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ 200،000 ގަޑިއިރު ފަހަނައަޅައި ގޮސްފިއެވެ. މިއީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ އިތުބާރު ކުރެވޭ މިންވަރާއި ސްޓެލްކޯއާއެކު އޮތް ގުޅުމުގެ ބާރުގަދަކަން ދައްކުވައިދޭ މުހިންމު މޭލުދަނޑިއެކެވެ. 1990 ގައި ދެ ފަރާތުގެ ގުޅުން ފެށުނީއްސުރެ، ވާޓްސިލާގެ އިންޖީނުތަކަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަރަންޓުގެ އަސާސީ ވަސީލަތްތަކުގެ މައި ތަނބެވެ. އަދި މި ކާމިޔާބީއަކީ ހަމައެކަނި އާލާތްތަކުގެ ވަރުގަދަކަން ދައްކުވައިދޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭގެ އިތުރުން މިދިޔަ އެތައް އަހަރެއްގައި ދެވިފައިވާ ފަރުވާތެރި މެއިންޓަނަންސްއާއި ލައިފްސައިކަލް ޚިދުމަތްތަކުގެ ފެންވަރުވެސް ދައްކުވައިދެއެވެ. މި މައިލްސްޓޯނަކީ ދެމެހެއްޓެނިވި މަސައްކަތާއި އެކުގައި ކުރާ މަސައްކަތުގެ ރޫހާއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުރިއެރުމަށް ބާރުދޭ ގުޅުމެއްގެ ނިޝާނެކެވެ.

މި އިސްތިރާޖީ ގުޅުން އުފެދުނީ 1990 ވަނަ އަހަރު، ދިވެހި ސަރުކާރުން ޒަމާނީ އަދި އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުމަށް ކުރަމުންދިޔަ މަސައްކަތްތަކުގެ މުހިންމު ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. އާބާދީ އާއި ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާ ދުވެލި ބާރުވަމުން ދިޔައިރު، ދެމެހެއްޓެނިވި އަދި އިތުބާރުހުރި ގޮތެއްގައި ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ޤައުމީ ތަރައްޤީއަށް ކޮންމެހެން މުހިންމު ކަމަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ. ސްޓެލްކޯއިން މާލޭގެ ކަރަންޓު އުފައްދާ މަރުކަޒުގައި ވާޓްސިލާގެ ފުރަތަމަ ދެ އިންޖީނު ބެހެއްޓުމާއެކު، ޤައުމީ ފެންވަރުގައި އިސްތިރާޖީ އަދި ދުރުރާސްތާ ގުޅުމެއްގެ ބިންގާ އެޅިގެން ދިޔައެވެ. އޭގެ ފަހުން އައި އަހަރުތަކުގައި، ސްޓެލްކޯއިން މާލެ އާއި ހުޅުމާލޭގައި ޖުމްލަ 14 ވާޓްސިލާ އިންޖީނު ޤާއިމުކޮށްފައިވެއެވެ. މިއީ މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގަމުންދާ 16 މީޑިއަމް-ސްޕީޑް ކަރަންޓު އުފައްދާ އިންޖީނުގެ ތެރެއިން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ޢަދަދެކެވެ.

ވޭތުވެދިޔަ 30 އަހަރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތެއްގައި، ވާޓްސިލާގެ އިންޖީނުތަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ގޭބިސީތަކަށާއި، ވިޔަފާރިތަކަށާއި، އަދި ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި ހިމެނޭ ވަސީލަތްތަކަށް އިތުބާރުހުރި ގޮތެއްގައި ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދެމުން އައިސްފައިވެއެވެ. 1994 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ވާޓްސިލާގެ ނިޒާމުތަކާއެކު މަސައްކަތްކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ސްޓެލްކޯގެ ޗީފް މެކޭނިކަލް އިންޖިނިއަރ އަބްދުލް ޣަފޫރު، ވާޓްސިލާގެ އުފެއްދުންތަކުގެ ފެންވަރާމެދު އޮތް އިތުބާރާއި، އަވަސް ޚިދުމަތްތަކާއި، އަދި  އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ވާޓްސިލާއިން ދައްކަމުންދާ އަޒުމު ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަކުރައްވައެވެ. މި ޚިދުމަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހަމައެކަނި ސްޕެއަރ ޕާޓްސް ފޯރުކޮށްދިނުން ނުހިމެނެއެވެ. އޭގެ އިތުރުން، ޕްލާންޓް އޯޑިޓްކުރުމާއި، އޮޓޮމޭޝަން ސިސްޓަމްތައް އަޕްގްރޭޑްކުރުމާއި، ދުރުން މޮނިޓަރކުރުމުގެ ނިޒާމުތައް ޤާއިމުކުރުމާއި، އަދި ޕްރިވެންޓިވް މެއިންޓަނަންސް ޕްލޭންތައް އެކުލަވާލުންފަދަ ޚިދުމަތްތައްވެސް ހިމެނެއެވެ.

މި އިތުބާރުގެ ސަބަބުން ޢަމަލީ މައިދާނުގައި ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުމަށާއި އައު ޓެކްނޮލޮޖީތައް ތަޢާރަފުކުރުމަށް މަގުފަހިވެފައިވެއެވެ. މީގެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް މިސާލަކީ ވާޓްސިލާ 12V32D އިންޖީނުތައް ލޯ-އެންއޯއެކްސް (NOx) ކޮންފިގަރޭޝަނަކަށް ބަދަލުކުރުމެވެ. މި އިސްލާޙީ ބަދަލުގެ ސަބަބުން ތެލުގެ ބޭނުންކުރުން މަދުކުރެވި، ތިމާވެށްޓަށް ބޭރުކުރެވޭ ވިހަ ގޭސްތަކުގެ މިންވަރު ވަރަށް ބޮޑުތަން ދަށްކުރެވުނެވެ. މީގެއިތުރުން، ފަހަކަށްއައިސް ސްޓެލްކޯގެ ސްކާޑާ (ސުޕަވައިޒަރީ ކޮންޓްރޯލް އެންޑް ޑޭޓާ އެކުއިޒިޝަން) ސިސްޓަމް އަޕްގްރޭޑްކުރެވުނެވެ. މި އަޕްގްރޭޑްގެ ސަބަބުން ކަރަންޓު ވިއުގައިގެ ހިންގުމުގެ ހަރުދަނާކަން އިތުރުވެ، އޮޕަރޭޓަރުންނަށް ހަޤީޤީ ވަގުތުގައި ޑައިގްނޯސްޓިކް އަދި ޕަރފޯމަންސްގެ މަޢުލޫމާތު ލިބޭގޮތްވެފައިވެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިރަށް މާލެއަށް މެދުނުކެނޑި ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދިނުން އިތުރަށް ޔަޤީންކުރެވިފައިވެއެވެ.

ވާޓްސިލާއިން ވަނީ ކުއްލި އަދި ނާޒުކު ޙާލަތްތަކުގައިވެސް އެކުންފުނީގެ ފަންނީ ޤާބިލުކަމާއި ހުނަރުވެރިކަން ސާބިތުކޮށްދީފައެވެ. 2015 ވަނަ އަހަރު، އެހެން ކުންފުންޏަކުން މަރާމާތުކުރުމަށް ކުޅަދާނަވެފައިނުވާ އިންޖީނެއް، ވާޓްސިލާގެ ޚާއްޞަ މާހިރުންގެ ޓީމަކުން އެންމެ ދެ ހަފްތާގެ ތެރޭގައި ފުރިހަމައަށް މަސައްކަތްކުރާ ޙާލަތަށް ގެނެސްދިނެވެ. މި އިސްނެގުމުގެ ސަބަބުން ސްޓެލްކޯއަށް ގާތްގަނޑަކަށް 1.5 މިލިއަން ޔޫރޯ ސަލާމަތްކުރެވުނެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން، ކަރަންޓުގެ ބޭނުން އެންމެ ގިނައިން ހިފޭ ވަގުތުތަކުގައި ލޯޑް ޝެޑިންގ ކުރަންޖެހުމުގެ ނުރައްކަލުން ސަލާމަތްވެވުނެވެ.

ކޮވިޑް-19 ގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ ތެރޭގައިވެސް، ވާޓްސިލާއިން ވަނީ އެ ކުންފުނީގެ އެންމެ ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކޮށްގެން ސްޓެލްކޯއަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދީފައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ދުރުން މޮނިޓަރކުރުމާއި، ވާރޗުއަލް ޑައިގްނޯސްޓިކްސް އަދި މެދުނުކެނޑި މަރާމާތުކުރުމުގެ ލަފާ ދިނުން ހިމެނެއެވެ. މި ފަންނީ އެހީތެރިކަމުގެ ސަބަބުން، ޤައުމީ ކަރަންޓު ވިއުގަ އިންތިހާ ޕްރެޝަރުގެ ދަށުގައިވެސް ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ހިންގުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދިޔައެވެ. މިކަމަކީ ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދީ އަދި އިޖްތިމާޢީ ދުޅަހެޔޮކަން ދެމެހެއްޓުމަށް އެޅުނު މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ.

ކުރިއަށް އޮތް މުސްތަޤުބަލަށް ނަޒަރު ހިންގާއިރު، 2030 ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް ދިވެހިރާއްޖެއިން ނެޓް-ޒީރޯ އެމިޝަންސްގެ ލަނޑުދަނޑި ޙާޞިލުކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ އަމާޒަށް ވާސިލުވުމުގައި، ވާޓްސިލާއިން އަދާކުރާނެ ދައުރު ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ރާއްޖޭގައި އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ބޭނުންކުރުން އިތުރުވަމުންދާ މިންވަރާއެކު، އިރުގެ އަލިންނާއި ވައިން ކަރަންޓު އުފެއްދުމުގައި އަންނަ ބަދަލުތައް ހަމަހަމަކޮށް ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ވާޓްސިލާގެ އިންޖީނުތަކުގެ މުހިންމުކަން އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ. މި އިންޖީނުތަކަކީ މުސްތަޤްބަލަށް ފަރުމާކުރެވިފައިވާ ޒަމާނީ އިންޖީނުތަކެކެވެ. އެހެނީ، މި އިންޖީނުތަކަކީ ބަޔޯފިއުލް، ހައިޑްރޮޖަން، ނުވަތަ ސިންތެޓިކް ބަދަލުތަކުގެ ގޮތުގައި ދެމެހެއްޓެނިވި ވައްތަރުގެ ތެލުން ހިންގުމަށް ބަދަލުކުރެވޭނެ ޤާބިލުކަން ލިބިފައިވާ އިންޖީނުތަކަކަށްވާތީއެވެ.

ކުރިމަގުގައި ހަކަތައަށް އުފެދޭނެ ޑިމާންޑަށް އެކަށީގެންވާ ގޮތެގޮތެއްގައި ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުން، ސްޓެލްކޯއިން ބޮޑެތި އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ މަޝްރޫޢުތަކުގައި އިންވެސްޓްކުރުމަށް އިސްކަންދެމުންދެއެވެ. މި ގޮތުން، 2025 ވަނަ އަހަރުގެ މާރިޗު މަހު، ސްޓެލްކޯއިން ހުޅުމާލޭގައި 19.2 މެގަވޮޓްގެ ޒަމާނީ ޕަވަރހައުސްއެއް (އެނެކްސް-2) ހުޅުވައި، ވާޓްސިލާއިން އޭގެ މުހިންމު ހިންގުމުގެ ބައިތައް ފޯރުކޮށްދީފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، 2024 ވަނަ އަހަރު ސްޓެލްކޯއިން ޗައިނާގެ ޓީބީއީއޭ އާއެކު ވަރަށް މުހިންމު މެމޮރަންޑަމް އޮފް އަންޑަސްޓޭންޑިންގއެއްގައި ސޮއިކޮށްފައިވެއެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން 150 މެގަވޮޓްގެ ޑުއަލް-ފިއުލް ޕަވަރ ޕްލާންޓެއް ޤާއިމުކުރުމާއި، ގްރޭޓަރ މާލެ ސަރަޙައްދުގެ ހައި-ވޯލްޓޭޖް ޓްރާންސްމިޝަން ނެޓްވޯކް އަޕްގްރޭޑްކުރުން ހިމެނެއެވެ. މި މަޝްރޫޢުތަކަކީ ޤައުމީ ތަރައްޤީގައި ސްޓެލްކޯގެ ދައުރު އިތުރަށް ހަރުދަނާކޮށް، ފުޅާކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭނެ މުހިންމު ފިޔަވަޅުތަކެކެވެ.

ސްޓެލްކޯ އާއި ވާޓްސިލާ އާ ދެމެދު ގާއިމުވެފައިވާ ގުޅުމަކީ ދުރު މުސްތަޤުބަލަށް ބިނާވެފައިވާ އިތުބާރާއި، އެކުގައި ހިއްސާކުރެވޭ ތަޞައްވުރާއި، އަދި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ޒަރީއާއިން ޤައުމެއްގެ ބާރުވެރިކަން އިތުރުކުރެވިދާނެ ގޮތުގެ އުޖާލާ މިސާލެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީގެ މަގުގައި ކުރިއަށް ދަތުރުކުރަމުންދާއިރު، ވާޓްސިލާގެ ފަންނީ ތަޖުރިބާއާއި، ބަދަލުވަމުންދާ ޙާލަތްތަކާ އެއްގޮތަށް ހަރަކާތްތެރިވުމުގެ ޤާބިލިއްޔަތަކީ ހަމައެކަނި ރަށްތަކަށް ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ގޮންޖެހުން ޙައްލުކުރުމަށް އެކަނި ނޫން، އެ ރަށްތަކުގެ ފާގަތި މުސްތަޤުބަލް ބިނާކުރުމަށްވެސް ނުހަނު މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާނެ ކަމެކެވެ.