ޣައްޒާ ޓްރައިބިއުނަލުން އިސްރާއީލުގެ 'ޖަރީމާ ހިންގި ފަރާތްތަކާއި އެހީތެރިން' ޢަދުލުގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނައުމަށް ގޮވާލައިފި

ޣައްޒާ ޓްރައިބިއުނަލްގެ ފަރާތުން އިސްރާއީލުން ޣައްޒާގައި ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާ ހިންގަމުންދާ ކަމަށާއި، 'އިސްރާއީލުގެ ޖަރީމާ ހިންގި ފަރާތްތަކާއި އެމީހުންނަށް ހުޅަނގުގެ އެހީތެރިކަން ދިން ފަރާތްތައް' އެމީހުންގެ ޖަރީމާތަކަށް ޢަދުލުގެ ކުރިމަތިން ސަލާމަތްވެގެން ނުވާނެ ކަމަށް ބުނެފިއެވެ.

މިދިޔަ ނޮވެމްބަރު މަހު ލަންޑަންގައި އުފެއްދި މި ރަސްމީ ނޫން ޓްރައިބިއުނަލްއިން ވަނީ ތުރުކީގެ އިސްތަންބޫލްގައި ހަތަރު ދުވަހުގެ އާންމު އަޑުއެހުންތަކެއް ބޭއްވުމަށް ފަހު، އާދިއްތަ ދުވަހު އޭގެ 'ފަހުގެ ނިންމުން' އާންމުކޮށްފައެވެ. މި އަޑުއެހުމުގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާފައިވަނީ ފަލަސްތީނުގެ ސަރަޙައްދުތަކުގައި އިންސާނީ ހައްޤުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ކުރިން އދ. ގެ ޚާއްޞަ މުޤައްރިރެއްގެ މަޤާމު ފުރުއްވި ރިޗަރޑް ފޯލްކްއެވެ. މިފަދަ މަސައްކަތްތައް ކުރާ ރަސެލް ޓްރައިބިއުނަލްގެ ތެރެއިން 1967 ވަނަ އަހަރު ވިއެޓްނާމްގައި އެމެރިކާއިން ހިންގި ހަނގުރާމައިގެ ޖަރީމާތަކުގެ ހެކިބަސް އަޑުއެހުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔައެވެ.

އެއް އަހަރު ދުވަހުގެ މި މަސައްކަތުގައި މައުލޫމާތު އެއްކުރުމާއި، ހެކިންނާއި ސަލާމަތްވި މީހުންގެ ބަސް އަޑުއެހުމާއި، ހެކިތައް ރައްކާކުރުން ހިމެނެއެވެ. ޓްރައިބިއުނަލްގެ ޖޫރީން ނެރުނު ނިންމުމުގައި ވަނީ ޣައްޒާގައި ހިންގާ ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާއާއި، ރަހުނު ގެތައް ބޮޑެތި ޢަދަދަކަށް ނައްތާލުމާއި، އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ކާނާ ދިނުމަށް ޤަޞްދުގައި ދެކޮޅު ހެދުމާއި، އަނިޔާކުރުމާއި، ނޫސްވެރިންނަށް ޙަމަލާ ދިނުން ފަދަ ޖަރީމާތައް ކުށްވެރިކޮށްފައެވެ.

އިސްރާއީލުން ޣައްޒާއަށް ދޭ ހަމަލާތަކުން ދައްކުވައިދެނީ ދުނިޔޭގެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމަށް އޭގެ ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ނާކާމިޔާބުވެފައިވާކަން ކަމަށް ބުނުމަށް ފަހު، ޓްރައިބިއުނަލްއިން ވަނީ ހުރިހާ 'ޖަރީމާ ހިންގި ފަރާތްތަކާއި، އެހީތެރިންނާއި، ތާއީދުކުރި ފަރާތްތައް' ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމަށާއި، އދ. ފަދަ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޖަމާޢަތްތަކުން އިސްރާއީލު ވަކިކުރުމަށް ލަފާދީފައެވެ. 

ޖޫރީން ވަނީ ހުޅަނގުގެ ސަރުކާރުތައް، ޚާއްޞަކޮށް 'އެމެރިކާ'، އިސްރާއީލާ އެއްބާރުލުން ދީފައިވާ ކަމަށް ވެސް ނިންމާފައެވެ. އެގޮތުން 'ޑިޕްލޮމެޓިކް ކަވަރު، ހަތިޔާރު، ހަތިޔާރުގެ ބައިތައް، އިންޓެލިޖެންސް، އަސްކަރީ އެހީތެރިކަން އަދި ތަމްރީނު، އަދި އިޤްތިޞާދީ ގުޅުންތައް ދެމެހެއްޓުން' ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެއެވެ. 

ޢަދުލު ޤާއިމުކުރުމަށް ގޮވާލުމުގެ އިތުރުން، ޓްރައިބިއުނަލްއިން ވަނީ އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕާއި ފްރާންސްގެ ރައީސް އެމަނުއެލް މެކްރޯން ހުށަހެޅުއްވި ދެ ފަހުގެ ހަނގުރާމައިގެ ޕްލޭންތަކަށް ފާޑުކިޔާފައެވެ. އެ ޕްލޭންތަކަކީ 'ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޤާނޫނުގެ ދަށުން ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުތަކަށް ސަމާލުކަމެއް ނުދޭ' އަދި 'ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާ ހިންގާ ފަރާތްތައް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރާ' ޕްލޭންތަކެއް ކަމަށް ޓްރައިބިއުނަލްއިން ބުނެއެވެ.

ޓްރައިބިއުނަލްގެ މެންބަރުން ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައިވަނީ "ޣައްޒާ އަލުން ބިނާކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައި ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވާން ޖެހޭނެ، އަދި އިސްރާއީލާއި އެއަށް އެހީތެރިވާ ފަރާތްތައް ވެސް ޖަވާބުދާރީވާން ޖެހޭނެ" ކަމަށެވެ.

ޖޫރީން ބުނި ގޮތުގައި، މިއީ ޤާނޫނީ ކޯޓެއް ނޫން ކަމަށްވާތީ، މި ޓްރައިބިއުނަލްއިން 'އެއްވެސް މީހެއްގެ، ޖަމާޢަތެއްގެ ނުވަތަ ދައުލަތެއްގެ ކުށް ނުވަތަ ޒިންމާ ނުނިންމާ' ނަމަވެސް، ޣައްޒާގައި ހިނގާ ހަނގުރާމައަށް ދޭ ސިވިލް ސޮސައިޓީގެ ރައްދެއްގެ ގޮތުގައި މިކަން ދެކެން ޖެހެއެވެ. ޖޫރީން އިތުރަށް ބުނެފައިވަނީ "އަޅުގަނޑުމެން ޤަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ނަސްލު ނައްތާލުން ކިޔާ ނަން ދީ، އެކަން ލިޔެކިޔުންތަކުން ސާބިތުކުރަން ޖެހޭ. އަދި ޖަވާބުދާރީ ނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ޢުނދަގޫތައް އިތުރުވެގެންދާނެ. ޣައްޒާގައި ހިންގާ ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާއަކީ އިންސާނިއްޔަތުގެ ކަންބޮޑުވުމެކެވެ. ދައުލަތްތައް ހަނު ހުންނަ އިރު، ސިވިލް ސޮސައިޓީއަށް ވާހަކަ ދެއްކޭނެ އަދި ދައްކަން ޖެހޭނެ" އެވެ.

އިސްރާއީލާ ދެކޮޅަށް ދެކުނު އެފްރިކާއިން ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޢަދުލުގެ ކޯޓު (އައި.ސީ.ޖޭ) އަށް ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ދަޢުވާ ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ. އައި.ސީ.ޖޭގެ ނިންމުން އައުމަށް އަހަރުތަކެއް ނަގާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވުނު ނަމަވެސް، 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހު ނެރުނު ވަގުތީ ނިންމުމެއްގައި ވަނީ އިސްރާއީލުން 1948 ވަނަ އަހަރުގެ އދ. ގެ ނަސްލު ނައްތާލުމާ ބެހޭ ކޮންވެންޝަނާ ޚިލާފުވުމަކީ 'ވާނެކަމެއް' ކަމަށް ބުނެފައެވެ. އިސްރާއީލުން ވަނީ ޣައްޒާގައި ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާ ހިންގާފައިވާ ކަމުގެ ދަޢުވާތައް ތަކުރާރުކޮށް ދޮގުކޮށްފައެވެ.