ރާޅުގެ ބާރުން ރާއްޖޭގެ ކަރަންޓު: ސްޓެލްކޯގެ އާ އުއްމީދީ މަޝްރޫޢު

ސްޓޭޓް އިލެކްޓްރިކް ކޮމްޕެނީ ލިމިޓެޑް (ސްޓެލްކޯ) އިން ކަނޑުގެ ހަކަތަ ބޭނުންކޮށްގެން އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތަ އުފެއްދުމަށް ރާޅު މޮނިޓަރކުރުމުގެ މުހިންމު މަޝްރޫޢެއް ވަނީ ފަށައިފައެވެ. މިއީ ރައީސް ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒުގެ 2030 ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް 33% އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތަ އުފެއްދުމުގެ ލަނޑުދަނޑިއަށް ދިޔުމަށް އެޅޭ މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ. އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ އިރުގެ ހަކަތައިގެ އިތުރުން، މި މަޝްރޫޢުގެ ސަބަބުން ރާޅުގެ ހަކަތައިގެ ބޭނުން ހިފުމަށް މަގުފަހިވެ، ކަނޑުގެ ހަކަތައިން އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތަ އުފެއްދުމުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސް ސަފުގައި ހިމެނޭނެއެވެ.

 ރާޅުގެ ހަކަތަ މަސައްކަތްކުރާ ގޮތް

ރާޅުގެ ހަކަތަ އުފެއްދުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީއަކީ ކަނޑުގެ ރާޅުގެ ޤުދުރަތީ ހަރަކާތް ބޭނުންކޮށްގެން ކަރަންޓު އުފެއްދުމެވެ. ރާޅު ކަނޑުމަތީގައި ދައުރު ކުރާއިރު އޭގައި ކައިނެޓިކް ހަކަތަ އުފެދެއެވެ. މި ހަކަތަ ބޭނުންކުރެވެނީ ރާޅުގެ ހަކަތަ ބަދަލުކުރާ އާލާތްތަކުން (ވޭވް އެނަރޖީ ކޮންވަރޓަރސް) އިންނެވެ. މި އާލާތްތަކުން ރާޅު މައްޗަށް އަރާ ތިރިވާ ހަރަކާތް މެކޭނިކަލް ހަކަތައަށް ބަދަލުކޮށް، އެއަށްފަހު ޖެނެރޭޓަރެއް މެދުވެރިކޮށް ކަރަންޓަށް ބަދަލުކުރެއެވެ. މި ބާވަތުގެ ހަކަތައަކީ އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައެއް ކަމުގައި ވުމުގެ އިތުރުން، އިރުގެ އަލިކަން ބޭނުންވާ އިރުގެ ހަކަތައާ ޚިލާފަށް، ކަނޑުގެ ރާޅަކީ ލަފާކުރެވޭ އަދި 24 ގަޑިއިރު ލިބެންހުންނަ އެއްޗަކަށްވާތީ، އިތުބާރުކުރެވޭ ހަކަތައަކަށް ވަނީ ވެފައެވެ.

 ދެމެހެއްޓެނިވި ހަކަތައަށް އެޅޭ ބޮޑު ފިޔަވަޅެއް

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޭރުން އެތެރެކުރާ ތެލަށް ބަރޯސާވުމަކީ އިޤްތިޞާދީ އަދި ތިމާވެށީގެ ގޮތުން ބުރައެއް ކަމުގައިވާތީ، އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައަށް ބަދަލުވުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. މިހާތަނަށް ރާއްޖޭގެ އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ދާއިރާގައި އެންމެ ބޮޑަށް އަމާޒުކުރެވިފައިވަނީ އިރުގެ ހަކަތައަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް، މިއީ ވަކި މިންވަރަކަށް ހަނިކަމެކެވެ. ރާޅުގެ ހަކަތައަށް ފުޅާވުމާއެކު، ސްޓެލްކޯގެ މި މަޝްރޫޢުގެ ސަބަބުން ޤައުމުގެ ހަކަތައިގެ ބޭނުންކުރުން އިންޤިލާބީ ބަދަލަކަށް ގެނެސ، ބޭރުން އެތެރެކުރާ އަގުބޮޑު ތެލަށް ބަރޯސާވާ މިންވަރު މަދުކުރެވޭނެ ފިޔަވަޅެކެވެ.

 ތިމާވެށްޓަށް ކުރާނެ އަސަރާއި ފައިދާތައް

 ސްޓެލްކޯގެ މި މަޝްރޫޢުން ތިމާވެށްޓަށް ބޮޑެތި ފައިދާތަކެއް ކުރާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހަކަތައިގެ 90% އަށްވުރެ ގިނައިން އުފައްދަނީ ޑީސަލް އިންޖީނުތަކުން ކަމަށްވާތީ، ރާޅުގެ ހަކަތައަށް ބަދަލުވުމުން ގްރީންހައުސް ގޭސް ބޭރުވާ މިންވަރު ބޮޑުތަނުން މަދުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ރާޅުގެ ހަކަތައަކީ ތެލުން އުފައްދާ ހަކަތައަށްވުރެ ތިމާވެށްޓަށް ގެއްލުން ކުޑަ ގޮތެކެވެ. އެއީ ތެޔޮ އަންދަން ނުޖެހޭތީއާއި ގެއްލުންދެނިވި އުފެއްދުންތަކެއް ނުއުފެދޭތީއެވެ.

 ޕޯޗުގަލް އަދި ޔުނައިޓެޑް ކިންގްޑަމް ފަދަ ރާޅުގެ ހަކަތަ ބޭނުންކުރާ ޤައުމުތަކުގައި ވަނީ ވައިގެ ތެރެއަށް ދޫކުރާ ގޭސްތައް މަދުވެ، ކަނޑުގެ މާޙައުލަށް ތެލާއި އަޑުގަދަވުމުގެ ސަބަބުން ކުރާ އަސަރު ކުޑަވެފައެވެ. މި މަޝްރޫޢު ކާމިޔާބުވެއްޖެނަމަ، ދިވެހިރާއްޖޭގައިވެސް މިފަދަ ތިމާވެށީގެ ކުރިއެރުންތައް ފެންނާނެއެވެ. ސާފު ވައި، ސާފު ކަނޑު، އަދި ތެޔޮ ލީކުވުމުގެ ނުރައްކާ ކުޑަވުމުގެ ސަބަބުން މުރަކަތަކާއި ކަނޑުގެ ދިރުންތަކަށް ސީދާ ފައިދާކުރާނެއެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން ފަތުރުވެރިން ސަމާލުކަންދޭ ކަމަކަށްވާތީ، ފަތުރުވެރިކަން ކުރިއަރައި، ތިމާވެށްޓާ ރައްޓެހި ދަތުރުފަތުރު އިތުރުވާނެއެވެ.

 ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދެމެހެއްޓެނިވި މުސްތަޤުބަލެއް ބިނާކުރުން

ރާޅު މޮނިޓަރކުރުމުގެ މަޝްރޫޢު ފެށޭނީ އަހަރު ދުވަހުގެ ދިގު ދިރާސާއަކުންނެވެ. މި ދިރާސާގައި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި ރާޅުގެ ނަމޫނާ، ކަނޑުގެ އޮއިވަރު، އަދި ދިޔަވަރުގެ މަޢުލޫމާތު އެއްކުރެވޭނެއެވެ. މި ދިރާސާގެ ސަބަބުން ރާޅުގެ ހަކަތަ އުފައްދާ އާލާތްތައް ބެހެއްޓުމަށް އެންމެ އެކަށީގެންވާ ތަންތައް ދެނެގަނެވި، މި ޓެކްނޮލޮޖީ އެންމެ ފައިދާހުރި އަދި ހަރުދަނާ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވޭނެއެވެ. ދިރާސާގެ ނަތީޖާތައް ރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، ސްޓެލްކޯއިން ރަށްރަށުގައި ރާޅުގެ ހަކަތައިން ކަރަންޓު އުފައްދާ ޕައިލެޓް މަޝްރޫޢުތައް ފަށާނެއެވެ.

 މި މަޝްރޫޢަށް ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކުރާ ފަރާތްތަކާއި ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން ދެކޭގޮތްވެސް ބަލާލީމެވެ. "މިއީ ވަރަށް ރަނގަޅު ފިޔަވަޅެއް،" ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކުރާ ފަރާތެއް ކަމުގައިވާ މަރްޔަމް ޝަފީޤް ވިދާޅުވިއެވެ. "ދިވެހިރާއްޖެއަކީ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ އެންމެ ކުރީ ސަފުގައި އޮތް ޤައުމެއް. އެހެންކަމުން ސާފު ހަކަތައަށް އަޅާ ކޮންމެ ފިޔަވަޅަކީ ރަނގަޅު ދިމާލަކަށް އެޅޭ ފިޔަވަޅެކެވެ."

 ރާޅުގެ ހަކަތަ އިރުގެ ހަކަތައާއި އެހެނިހެން އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައާ އެކުގައި ބޭނުންކުރެވޭ ހިސާބަށް ދިޔުމުން، ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ހަކަތައިގެ މިނިވަންކަމާއި ތިމާވެށީގެ ދެމެހެއްޓެނިވިކަން ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ކުދި ޖަޒީރާ ޤައުމުތަކަށް ނަމޫނާއަކަށް ވެގެންދާނެއެވެ.

 އިރުގެ ހަކަތައަށްވުރެ ފުޅާ އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ތަޞައްވުރެއް

ސްޓެލްކޯގެ މި މަޝްރޫޢަކީ ހަމައެކަނި އިރުގެ ހަކަތައިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މުސްތަޤުބަލުގެ ހަކަތައިގެ ބޭނުންތައް ފުއްދައިނުދެވޭނެކަން ޤަބޫލުކޮށް އަޅާ ހިތްވަރުގަދަ ފިޔަވަޅެކެވެ. ރާޅުގެ ހަކަތަ ޤައުމީ ކަރަންޓު ވިއުގައަށް ގުޅާލުމުން، އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ އެހެން ވަސީލަތްތައް ބަލާ ޖަޒީރާ ޤައުމުތަކަށް ދިވެހިރާއްޖެއިން މިސާލެއް ދައްކައިދޭނެއެވެ. ވިއްސާރަ ދުވަސްތަކުގައި އިރުގެ ހަކަތައިން ކަރަންޓު އުފެއްދުން މަދުވާ ވަގުތުތަކުގައި ރާޅުގެ ހަކަތައިން ކަރަންޓު އުފެއްދުމުގެ ސަބަބުން ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތް އިތުރަށް ސްޓޭބަލްވެ، އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ވަސީލަތްތައް އިތުރަށް ހަރުދަނާވެގެންދާނެއެވެ.

މި އައު އީޖާދީ މަޝްރޫޢާއެކު، ސްޓެލްކޯއިން ދައްކުވައިދެނީ ކުޑަ ޖަޒީރާ ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި ވިޔަސް ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ދާއިރާގައި ކުރިއަރާފައިވާ ޤައުމަކަށް ވެވިދާނެކަމެވެ. ރާޅު މޮނިޓަރކުރުމުގެ މަޝްރޫޢަކީ އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ލަނޑުދަނޑިތައް ޙާޞިލުކުރުމަށް އެޅޭ ފިޔަވަޅެއް އެކަނި ނޫނެވެ. އެއީ މުސްތަޤުބަލަށް އުއްމީދާއި ކެރުންތެރިކަމުގެ ނިޝާނެއްވެސް މެއެވެ.

މި މަޝްރޫޢަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އައު ބާބެއްގެ ފެށުމެވެ. އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ދާއިރާގައި އައު ސަރަޙައްދުތަކެއް ހުޅުވާލައި، ދެމެހެއްޓެނިވި، ވަރުގަދަ އަދި ތިމާވެއްޓާ ރައްޓެހި މުސްތަޤުބަލަކަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ މަޝްރޫޢެކެވެ. ރާޅު މޮނިޓަރކުރުމުގެ މަޝްރޫޢު ކުރިއަށްދާއިރު، މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާ ކުރިމަތިލުމުގައި އީޖާދީ ގޮތްތައް ހޯދުމުގެ ނަމޫނާއެއްގެ ގޮތުގައި ދުނިޔެ ބަލަމުންދާނީ ދިވެހިރާއްޖެއަށެވެ.