"ތީތި ކަޑައޭ" ފަދަ ސްލޭންގް އާންމުވެގެން ދިއުން: މައިންބަފައިންނާއި މުޖުތަމަޢު ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ ކަމެއްތަ؟

މަންމައަކާއި އޭނާގެ ކުޑަ އަންހެން ދަރިފުޅާ ދެމެދު ހިނގި އާދައިގެ ވާހަކައަކުން އަޅުގަނޑުގެ ސަމާލުކަން ހޯދިއެވެ. ތިން އަހަރު ނުފުރޭ އެ ކުޑަކުއްޖާ، އޭނާ ރަނގަޅަށް ބަސްއަހައިގެން އުޅޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން މަންމައަށް ދިނެވެ. ނަމަވެސް، މަންމަ ދަރިފުޅަށް ދިން ޖަވާބަކީ ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭ ކަމެއްކަމުގައި ފާހަގަ ވިއެވެ:

ތިބުނަނީ ރަނގަޅަށް އުޅޭނަމޭ، ދެން ތިހެން ބުނެފަ އިރުކޮޅަކުން ހަނދާން ނެތޭނެ - "ތީތި ކަޑައޭ"

މި ޢިބާރާތަކީ ދިވެހި ޒުވާނުންނާއި ރައްޓެހިންގެ މެދުގައި  މުއާމަލާތްކުރުމުގައި އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ ޢިބާރާތެކެވެ. މިފަދަ ބަހުރުވައެއް ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގެ ތެރެއިން އަޑުއިވުމުން މުހިންމު ސުވާލެއް އުފެދެއެވެ: މިފަދަ ބަހުރުވަ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމުގައި ހިއްސާ ވަނީ ކިހާ ފުންކޮށްތޯ އަދި ޖީލުތަކަށް އޭގެ އަސަރު ކުރާނީ ކިހިނެއްތޯ؟

ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތަކުގައި ސްލޭންގް އިތުރުވަމުން ދިއުން

ސްލޭންގް އަދި ރަސްމީ ނޫން ޢިބާރާތްތަކަކީ އަބަދުވެސް ބަދަލުވަމުންދާ ބަހުގެ ބައެކެވެ. ނަމަވެސް،  ޒުވާނުންގެ މެދުގައި މަޤްބޫލުވެފައިވާ ޢިބާރާތްތައް ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރެވޭ މުއާމަލާތުގައި - ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައިވެސް - އިތުރަށް ބޭނުންކުރަމުން ދިއުމަކީ މުޖުތަމަޢުގެ އާދަކާދައަށް އަންނަ ބަދަލެއްގެ ނިޝާނެކެވެ. ކުރިން ހަމައެކަނި ރައްޓެހިންގެ މެދުގައި ބޭނުންކުރެވުނު ބަސްތައް މިހާރު ގޭތެރޭގައާއި، މަސައްކަތު މާޙައުލުގައާއި، އާންމު ތަންތަނުގައި ބޭނުންކުރެވެމުންދަނީ ގިނަފަހަރު އެއްވެސް ވިސްނުމެއް ނެތިއެވެ.

ކުޑަކުދިންނަށް، ބަހަކީ ހަމައެކަނި މުޢާމަލާތު ކުރުމުގެ ވަސީލަތެއް ނޫނެވެ. އެއީ ސިކުނޑީގެ ތަރައްޤީއާއި އަޚްލާޤީ ތަރައްޤީގެ އަސާސީ ބައެކެވެ. އެކުދިން އަޑުއަހާ އަދި ތަކުރާރުކުރާ ބަސްތަކުން އެކުދިން ދުނިޔެ ދެކޭގޮތާއި، އާދަތަކާއި، މުޖުތަމަޢާ މުޢާމަލާތު ކުރާގޮތް ބައްޓަންވެއެވެ. ބެލެނިވެރިން ކުދިންނާ މުހާތަބްކޮށް ޒަމާނީ ސްލޭންގް ބޭނުންކުރުމުން، ކުދިން ހުރިހާ ހާލަތެއްގައި ރަސްމީ ނޫން ބަހުރުވަ ބޭނުންކުރުން އާންމު ކަމަކަށް ހަދައެވެ. މިކަމުން ކުދިންނަށް އެކި އިޖްތިމާޢީ އަދި ޕްރޮފެޝަނަލް މާޙައުލުތަކުގައި އުޅޭނެގޮތް ދަސްކުރުމަށް އަސަރުކުރުން އެކަށީގެންވެއެވެ.

ކުދިންނަށާއި މުޖުތަމަޢަށް ކުރާ އަސަރު

އިޙްތިރާމް ކުރަންޖެހޭ މުޢާމަލާތުތަކުގައި ރީތި ނޫން ބަހުރުވައަށް ކުރީއްސުރެ ހުށަހެޅުން

ބަހުން އިންސާނާގެ ވިސްނުން ބައްޓަންކުރެއެވެ. ރީތި ނޫން ބަސްމަގު ނުވަތަ ސްލޭންގް ތަކުރާރުކޮށް އަޑުއަހާ އަދި ބޭނުންކުރާ ކުއްޖަކަށް، ރީތި ނޫން ބަހުރުވައިން ވާހަކަދެއްކުމާއި ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ މުޢާމަލާތާ ދެމެދު އޮންނަ ތަފާތު ނުވިސްނިދާނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އިޙްތިރާމާއި ރީތި ބަހުރުވަ ބޭނުންވާ ކަންކަން، މިސާލަކަށް ސްކޫލް ނުވަތަ ޕްރޮފެޝަނަލް މާޙައުލުތައް ހިމެނެއެވެ.

ރީތިކޮށް އަދި ހަޑިކޮށް މުޢާމަލާތް ކުރުމުގެ ތަފާތު ފޮހެވިގެން ދިއުން

ރައްޓެހިންގެ މެދުގައި ކެޝުއަލް ސްލޭންގް ބޭނުންކުރުމުގެ ޖާގަ އޮތްނަމަވެސް، ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމާއި ތަޢުލީމު ފަދަ ދާއިރާތަކުގައި މިފަދަ ބަހުރުވަ ގިނައިން ބޭނުންކުރުމުން، ކުދިންނަށް ރީތިކޮށް ވާހަކަދެއްކުން ބޭނުންވާ ވަގުތު ދެނެގަތުން އުނދަގޫވެދާނެއެވެ. މުޖުތަމަޢުން މިފަދަ ސްލޭންގް ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތަކުގައި ބޭނުންކުރާ ވަރަކަށް، އާންމު މުޢާމަލާތުގެ އުސޫލުތައް ބަދަލުވަމުންދެއެވެ.

އިޙްތިރާމާއި އިޖްތިމާޢީ އާދަކާދައަށް ކުރާ އަސަރު

މައިންބަފައިންނާއި ބޮޑެތި މީހުން އިޙްތިރާމް ކުރަންޖެހޭ މާޙައުލުތަކުގައި ސްލޭންގް ބޭނުންކުރާއިރު،  އަދަބް އަޚްލާޤްއާއި މެދު ދެކޭގޮތަށް ނޭނގި ބަދަލުތަކެއް ގެނެވެއެވެ. ކުދިން ހުރިހާ މުޢާމަލާތެއް ދެކެން ފަށަނީ އާދައިގެ ގޮތެއްގައެވެ. މީގެ ސަބަބުން ރަސްމީ މުޢާމަލާތުތަކުގައި އިޙްތިރާމް ކުޑަވުމަށް މަގުފަހިވެދާނެއެވެ.

ސްލޭންގް ބޭނުންކުރުމަކީ ގޯސް ކަމެއް ނޫނެވެ - ބަހަކީ ބަދަލުވަމުންދާ އެއްޗެކެވެ. އަދި ޒަމާނީ ޢިބާރާތްތައް ވުޖޫދަށް އައުމަކީ ޠަބީޢީ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، އެކަށީގެންވާ މާޙައުލުތަކުގައި ރަސްމީ ނޫން ޢިބާރާތްތައް ބޭނުންކުރުމާއި އެފަދަ ބަހުރުވަ ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ދާއިރާއަކަށް ވެއްދުމާ ދެމެދު މުހިންމު ތަފާތެއް ވެއެވެ. މައިންބަފައިންނާއި، މުދައްރިސުންނާއި، މުޖުތަމަޢުގެ މެންބަރުންގެ ހައިސިއްޔަތުން، އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންކުރާ ބަސްތަކާއި އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކަށް ފޮނުވާ މެސެޖުތަކާމެދު ވިސްނުންތެރިވުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޒިންމާއެކެވެ.

މައިންބަފައިންނާއި ބެލެނިވެރިން ކުޑަކުދިންގެ ކައިރީގައި ސްލޭންގް ބޭނުންކުރާ މިންވަރާމެދު ސަމާލުވާންވާނެއެވެ. ރަސްމީ އަދި ރަސްމީ ނޫން ވާހަކަދެއްކުމުގެ ހަމަހަމަކަން ހިފެހެއްޓުމުން ކުދިންނަށް ރަނގަޅު މުޢާމަލާތުގެ ހުނަރުތައް ތަރައްޤީކުރުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ.

ސްކޫލްތަކާއި މުޖުތަމަޢުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުން ކުދިންނަށް މުއާމަލާތް ކުރަންޖެހޭ ރަނގަޅުގޮތް އޮޅުންފިލުވައިދޭންވާނެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން ކުދިންނަށް ރަސްމީ ނޫން ޢިބާރާތްތައް ބޭނުންކުރަންވީ ވަގުތާއި ރަސްމީ މުޢާމަލާތަށް ބަދަލުވާންވީ ވަގުތު ދެނެގަނެވޭނެއެވެ.

މުޅި މުޖުތަމަޢުން ޤަބޫލުކުރަންވާނީ ސްލޭންގްއަކީ ބަސް ތަރައްޤީވުމުގެ ޠަބީޢީ ބައެއް ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، އެކަން ހުރިހާ މާޙައުލަކަށް ވެއްދުމުން  އިޙްތިރާމާއި، އަދަބާއި، ޕްރޮފެޝަނަލިޒަމް އަށް އަސަރުކުރުވާނެ ކަމެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން ބުނާ އެއްޗަކާއި އެ ބުނާ ގޮތަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ބަހުގައި ބާރު އެބަހުއްޓެވެ - ބިނާކުރުމުގެ ބާރު ނުވަތަ ނެތިކޮށްލުމުގެ ބާރު، މަތިވެރިކުރުމުގެ ބާރު ނުވަތަ ކުޑައިމީސް ކުރުމުގެ ބާރެވެ. ދުވަހުން ދުވަހަށް ދެކެވޭ ވާހަކަތަކުގައި ޒުވާނުންގެ ސްލޭންގް  ބޭނުންކުރުމަކީ ގެއްލުމެއް ނެތް ކަމެއްހެން ހީވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މުޢާމަލާތުގެ އާދަތަކަށް އޭގެ ދިގު މުއްދަތުގެ އަސަރުތައް ވަރަށް ބޮޑު ވެދާނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންވަނީ ހަރުދަނާ މުޢާމަލާތާއި، އިޙްތިރާމާއި، ތަފާތު މާޙައުލުތަކަށް ފެތޭގޮތަށް އުޅުމުގެ ޤާބިލުކަން އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ފެންނަން އޮތް މުސްތަޤުބަލެއް ނަމަ، އަޅުގަނޑުމެން ފަށަންވާނީ އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކަށް ފޯރުކޮށްދޭ ބަހުރުވައާއިމެދު ވިސްނުންތެރިވުމުންނެވެ.

ދެން ފަހަރަކު ކުއްޖަކު "ތީތި ކަޑައޭ" ފަދަ ޢިބާރާތެއް ބޭނުންކުރާ އަޑު އިވޭއިރު، އެއީ ހަމައެކަނި ބަހެއްގެ ގޮތުގައި ދޫކޮށްލުމުގެ ބަދަލުގައި، މަޑުކޮށްލާފައި ވިސްނާލަމާ ހިނގާށެވެ: އަޅުގަނޑުމެން މި ތައްޔާރުކުރަނީ ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ދާއިރާއެއްގައި ހަރުދަނާކޮށް މުޢާމަލާތު ކުރުމަށް ތައްޔާރު ކުދިބައެއްތޯއެވެ؟