ދުނިޔެ
އިޒްރޭލުން ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ ކުރިންދިން ހަމަލާއެއްގައި އިރާނުގެ ނިއުކްލިއަރ ސައިންސްވެރިއަކު ޝަހީދުވެއްޖެ

ސައިންސްވެރިޔާ މުހައްމަދު ރިޟާ ޞާދިގީ ޞާބިރުގެ ޖަނާޒާ ތެރެއިން
އިރާނާއި އިޒްރޭލާ ދެމެދު ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށް އިއުލާންކުރި އުފާވެރި ޚަބަރުގެ އުންމީދުތައް ނިމުމަކަށް ގެނެސް، އިޒްރޭލުން ދިން ވަރުގަދަ ވައިގެ ހަމަލާތަކެއްގައި 9 އާންމު ރައްޔިތުން ޝަހީދުވެއްޖެއެވެ. މި ހަމަލާތައް ދީފައިވަނީ ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އެއްބަސްވުމަކަށް ނާދެވޭއިރު ، އަދި 12 ދުވަހުގެ މި ހަނގުރާމައިގައި އިޒްރޭލުން ދިން އެންމެ ވަރުގަދަ އެއް ހަމަލާގެ ގޮތުގައެވެ.
މި ހަމަލާގައި މަރުވި ނުވަ މީހުންގެ ތެރޭގައި އިރާނުގެ ނިއުކްލިއަރ ދިރާސާތަކުގައި އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރެއްވި މަޝްހޫރު ސައިންސްވެރިޔާ މުހައްމަދު ރިޟާ ޞާދިގީ ޞާބިރު ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ.
ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ ކުރިން ދިން ހަމަލާތަކުން ސަރަހައްދު ސިއްސުވާލައިފި
އިރާނުގެ މީޑިއާ ރިޕޯޓްތައް ބުނާ ގޮތުގައި، އިޒްރޭލުގެ ވައިގެ ހަމަލާތައް އަމާޒުކޮށްފައިވަނީ އިރާނުގެ އުތުރުގެ ގިލާން ޕްރޮވިންސާއި، ޓެހެރާނުގެ ބައެއް ސަރަހައްދުތަކަށެވެ. މި ހަމަލާތައް ދީފައިވަނީ ރޭގަނޑުގެ ވަގުތެއްގައި ކަމަށް ވާތީ، ގިނަ ރައްޔިތުންނަށް ވަނީ ހައިރާންކަން ލިބިފައެވެ. ސަރަހައްދީ މާހިރުން މި ހަމަލާތަކަކީ ދެ ހަފްތާއަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސްވެފައިވާ މި ހަނގުރާމަ ފެށުނު ފަހުން ދިން އެންމެ ވަރުގަދަ ހަމަލާކަމަށް ސިފަކޮށްފައިވެއެވެ.
ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އެއްބަސްވުމެއް އިއުލާންކޮށްފައި ވަނިކޮށް، އެ އެއްބަސްވުން އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން މި ހަމަލާތައް ދިނުމުން، ބައިނަލްއަގްވާމީ ފަރާތްތަކުގެ ސަމާލުކަން ހުއްޓި، ވަރަށް ބޮޑަށް ކުށްވެރިކޮށްފައިވެއެވެ. މިފަދަ ހަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން، ހަމަޖެހުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ކަންކަމަށް ހުރަސްއެޅި، މުޅި ސަރަހައްދުގެ ސުލްޙަވެރިކަން ގެއްލިދާނެ ކަމުގެ ބިރު ބޮޑުވެފައިވާކަމަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ މުވައްޒަފުން ބުނެއެވެ.
ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ގޭބިސީއަކަށް އަމާޒުކޮށް ސައިންސްވެރިޔާ ޝަހީދުކޮށްލުން
އިރާނުގެ ފާރސް ނިއުސް އެޖެންސީން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ ގޮތުގައި، އިރާނުގެ ނިއުކްލިއަރ ދިރާސާތަކުގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވި ޑރ. މުހައްމަދު ރިޟާ ޞާދިގީ ޞާބިރު ޝަހީދުކޮށްލާފައިވަނީ، އާންމު ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ގެއެއްގައި، އަސްތާނާ އަޝްރަފިއްޔާގައެވެ. އެ ސަރަހައްދުގެ ގަވަރުނަރު އަލީ ބާގިރީ ވިދާޅުވީ، ޞާބިރު އަމާޒުކޮށްގެން އިޒްރޭލުގެ ސިފައިން ގަސްތުގައި މި ހަމަލާ ދީފައިވާ ކަމަށެވެ.
ބޮޑު ހިތާމައަކީ، ޞާބިރުގެ 17 އަހަރުގެ ދަރިފުޅުވެސް، މި ހަމަލާއަށް ކުޑަ ދުވަސްކޮޅެއް ކުރިން ޓެހެރާނުގައި ދިން ވަކި ހަމަލާއެއްގައި ގަސްތުގައި މަރާލާފައިވާ ކަމެވެ. މިފަދަ ގަސްތުގައި ދެމުންދާ ހަމަލާތަކުން ދައްކައިދެނީ އިރާނުގެ ސައިންޓިފިކް ލީޑަޝިޕަށް ބުރޫއަރުވައި، ހުއްޓުވުމަށް އިޒްރޭލުން ގަސްތުގައި ކުރާ މަސައްކަތްތަކެވެ.
ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން އިންސާނީ ގެއްލުންތައް އިތުރުވެއްޖެ
އިރާނުގެ ސިއްހަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި، ހަމަލާތައް ފެށުނު ފަހުން 400 އަށް ވުރެ ގިނަ އާންމު ރައްޔިތުން ވަނީ މަރުވެފައެވެ. އިޒްރޭލުން ދިން ފަހުގެ ހަމަލާގެ ސަބަބުން އާންމު ރައްޔިތުން މަރުވާ އަދަދު އިތުރުވެ، ހަމަލާތަކުގެ ނިސްބަތާއި، އަމާޒުކުރާ ފަރާތްތަކާއިމެދު ވަނީ ބޮޑެތި ކަންބޮޑުވުންތަކެއް އުފެދިފައެވެ.
މަރުވާ އަދަދުތަކުގެ ތަފްސީލުތައް އިރާނުން އާންމުކޮށް ހާމަކުރާއިރު، އިޒްރޭލުން މިފަދަ ތަފްސީލުތައް ހާމަކުރުމުން ދުރުހެލިވަނީ ސިފައިންގެ ގާނޫނުތަކުގެ ސަބަބުން ކަމަށް ބުނެއެވެ. މިފަދަ މައުލޫމާތުގެ ހުސްކަމުގެ ސަބަބުން ބޭރުގެ ފަރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ޝައްކުތަކާއި ފާޑުކިޔުންތައް އިތުރުވެފައިވެއެވެ.
އެމެރިކާއިން ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ މުއްދަތު އިއުލާންކޮށްފި
މި ހަމަލާތަކާ އެކުވެސް، އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް ވަނީ އިރާނުގެ ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އެއްބަސްވުން ކުރިއަށްދާނެ ކަމަށް ކަށަވަރުކޮށްދެއްވާފައެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ ބަޔާނުގައިވާ ގޮތުން، މި އެއްބަސްވުން ފަށާނީ އިރާނުން ހުރިހާ އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަންތައް ހުއްޓާލުމުންނެވެ. އެއަށްފަހު 12 ގަޑިއިރު ފަހުން އިޒްރޭލުން ވެސް ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލާނެއެވެ. ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ މި އެއްބަސްވުން 24 ގަޑިއިރަށް ދެމިގެންދާނެ ކަމަށާއި، ފިޔަވަހިތަކަށް ކުރިއަށްދާނެ ކަމަށް ވެސް ޓްރަމްޕް ވިދާޅުވިއެވެ.
އދ. އާއި ގިނަ އަދަދެއްގެ ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަން ގައުމުތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައުން ވަނީ މި ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށް މަރުހަބާ ކިޔާފައެވެ. ނަމަވެސް، މިފަދަ ހަމަލާތަކެއް ދިނުމަށްފަހު، މި އެއްބަސްވުމުގެ ދެމިހުރުމާމެދު ގިނަ ބަޔަކު ވަނީ ޝައްކު އުފައްދާފައެވެ.
ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އެއްބަސްވުން އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ވަރަށް ކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއް ކުރިން މިފަދަ ހަމަލާތަކެއް ދިނުމުގެ ސަބަބުން ބޮޑެތި ބަހުސްތައް އުފެދިފައިވެއެވެ. ބައެއް ތަހުލީލުކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި، މިއީ ސުލްޙައިގެ ވާހަކަތައް ފެށުމުގެ ކުރިން އިރާނުގެ ސްޓްރެޓީޖިކް ކަންކަން ބަލިކަށިކުރުމަށް އިޒްރޭލުން ކުރި ފަހު މަސައްކަތެކެވެ. އަނެއް ބަޔަކު ދެކޭ ގޮތުގައި، މިއީ އެތެރޭގެ އާންމުންނަށާއި، ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައަށް ދިން ސިޔާސީ މެސެޖެކެވެ.
ކޮންމެ ގޮތަކަށް ބެލިނަމަވެސް، މި ހަމަލާތަކުގެ ނަތީޖާ ވަރަށް ނުރައްކާތެރިއެވެ. ހަމަލާ މަޑުޖައްސާލުމުގެ މަރުހަލާއެއްގައި ނިއުކްލިއަރ ސައިންސްވެރިއަކަށް އަމާޒުކޮށް ހަމަލާ ދިނުމަކީ، ވަރުގަދަ އަދި ސުލްޙަ ނަގާލާ މެސެޖެކެވެ.
އިރާނުގެ އާންމުންގެ އިހުސާސް
އިރާނުގެ އާންމުންގެ އިހުސާސަކީ ބޮޑު ރުޅިވެރިކަމަކާއި ހިތާމައެވެ. މަޝްހޫރު ސައިންސްވެރިއަކާއި، އެހެން އާންމު ރައްޔިތުން ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ ކުރިން މަރުވުމަކީ، އިތުރު ހިތްހަމަނުޖެހުން އުފެއްދި ކަމެކެވެ. އިރާނުގެ ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ޞާބިރަށާއި އެހެން ޝަހީދުންނަށް ހެޔޮ ދުއާތަކާއި ތައުޒިޔާގެ މެސެޖުތައް ފެތުރިފައިވެއެވެ.
އިރާނުގެ ރައްޔިތުން މިހާރު ސުވާލު އުފައްދަމުން ދަނީ ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ މި އެއްބަސްވުމުގެ ހަގީގީ އަސަރާއި އޭގެ އިޚްލާޞްތެރިކަމާ މެދުއެވެ. ގިނަ ބަޔަކު ބައިނަލްއަގްވާމީ ބާރުތަކުން އިތުރު ހަމަލާތައް ހުއްޓުވުމަށް ކަށަވަރުކަމެއް ދިނުމަށް އެދެމުންދެއެވެ.
ބައިނަލްއަގްވާމީ ފަރާތްތަކުން ދިން ރައްދު އަދި ޕްރެޝަރ
ދުނިޔޭގެ ބާރުތަކުން ވަނީ ދެ ފަރާތުން ވެސް ކެތްތެރިކަން އިޚްތިޔާރުކުރުމަށް ގޮވާލާފައެވެ. ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަން (އީ.ޔޫ) އިން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ވަނީ އިޒްރޭލާއި އިރާނަށް ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އެއްބަސްވުމަށް އިޚްތިރާމްކޮށް، ހަމަލާތައް ނުދިނުމަށް އިލްތިމާސްކޮށްފައެވެ. އދ. އިން ވެސް ވަނީ ހަމަލާތައް ހުއްޓާލައި، ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ މުހިންމުކަން ފާހަގަކޮށްފައެވެ.
ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ މި އެއްބަސްވުން ނާކާމިޔާބުވެއްޖެނަމަ، ސަރަހައްދުގެ ހަމަޖެހުން ވަރަށް އަވަހަށް ގޯސްވެދާނެއެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައުން މި އެއްބަސްވުމަށް ދެ ފަރާތުން އަމަލުކުރާ މިންވަރު މޮނިޓަރކޮށް، ގަވާއިދާ ޚިލާފުވާ ފަރާތްތަކަށް ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަންޖެހެއެވެ.
ނިއުކްލިއަރ ސައިންސްވެރިޔާ މުހައްމަދު ރިޟާ ޞާދިގީ ޞާބިރު ޝަހީދުކޮށްލި ވައިގެ ހަމަލާގެ ސަބަބުން، އިރާނުގައި އަލަށް އިއުލާންކުރި ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އެއްބަސްވުމުގެ މައްޗަށް ވަނީ ނުތަނަވަސްކަމުގެ ކަޅު ހިޔަންޏެއް އެޅިފައެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ވެރިން މި އެއްބަސްވުމަކީ ސުލްޙައަށް އެޅުނު ފިޔަވަޅެއް ކަމަށް ސިފަކުރި ނަމަވެސް، އެއްވެސް ކުށެއްނެތް އާންމުންގެ ފުރާނަ ގޮސް، ސައިންސްވެރިއަކަށް ގަސްތުގައި ހަމަލާ ދިނުމަކީ ބޮޑެތި ކަންބޮޑުވުންތަކެއް އުފައްދާ ކަމެކެވެ.